آیین باور_ اعتیاد دیگر پنهان نیست؛ در هر کوچه، در هر گعده‌ی خیابانی، بوی دود بالا می‌رود. گویی جامعه به «دود دست دوم» عادت کرده است؛ بی‌آن‌که بفهمیم نسل نوجوان در دل همین عادت آرام‌آرام فرو می‌رود.

خانواده‌ها، مدارس و مسئولان همه باید آب را زمین بگذارند و با چشم باز به آتش نزدیک شوند؛ چون بازار مرگ نوجوانان را این روزها بی‌وقفه می‌سوزد. 

دیگر نه ترسی مانده، نه قبحی، که فرو ریخت هرچه بود. در مدارس، نام موادی شنیده می‌شود که حتی والدین هم نمی‌شناسند. تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی، بسته‌بندی‌های رنگارنگ و ناآگاهی خانواده‌ها دست به دست هم دادند تا اعتیاد بیشتر به یک  بازی شباهت پیدا کند، نه سقوط.

سن مصرف پایین آمده و (پرورش) بی‌رمق آموزش‌وپرورش، توان بازدارندگی خود را از دست داده است.

نیم نگاهی به موادی که در مدارس ایران بین دانش آموزان جا خوش کرده‌اند

1. لین (Lean / شربت بنفش) – ترکیب شربت سرفه حاوی کدئین و پرومتازین با نوشیدنی‌های انرژی‌زا. خطر: وابستگی شدید، سرکوب تنفس، گیجی.

2. قرص‌های فنتانیل تقلبی – قرص‌هایی شبیه داروهای آرام‌بخش اما حاوی فنتانیل، چند میلی‌گرم آن کافی است تا جان بگیرد.

3. کپتاگون (Captagon) – قرص محرک با اثر پرخاشگری و توهم، که به‌ویژه در مناطق مرزی و کلان‌شهرها دیده می‌شود.

4. گل صنعتی و اسپایس (Synthetic Weed / Spice) – ترکیب شیمیایی شبیه ماری‌جوانا، اما بسیار قوی‌تر و غیرقابل پیش‌بینی؛ باعث روان‌پریشی و تشنج می شود. 

5. کاتینون‌های مصنوعی (3-MMC و 4-MMC) – پودرهای به ظاهر مکمل ورزشی؛ در واقع مواد محرک با اثرات شدید بر سیستم عصبی و قلبی.

 وقتی نشانه‌ها خاموش‌اند

اعتیاد نوجوان همیشه با سرنگ و دود آغاز نمی‌شود. علائم جسمی: خواب‌آلودگی مفرط، تغییر رنگ لب‌ها، مردمک غیرطبیعی، بی‌اشتهایی یا پرخوری ناگهانی. رفتاری: افت تحصیلی، پنهان‌کاری، تغییر ناگهانی دوستان، هزینه‌های غیرعادی و بوی نامعمول در وسایل شخصی.

این‌ها فریادهای خاموشِ کمک‌اند؛ اگر نشنویم، دیر می‌شود.

اولین واکنش، آخرین فرصت

  1. آرام بمانید. فریاد، فقط دیوار می‌سازد.

2. در موارد اوردوز فوراً با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.

3. شواهد را حفظ کنید و با متخصص اعتیاد نوجوانان مشورت کنید.

4. با فرزند حرف بزنید، نه درباره‌اش. اعتماد، مقدمه درمان است.

پیشگیری؛وظیفه همه

  - در خانه، گفت‌وگو را جایگزین دستور کنید.

- در مدرسه، آموزش واقعی جایگزین شعار شود.

- رسانه‌ها باید سکوت را بشکنند و با زبان آگاهی هشدار دهند.

- جامعه باید بفهمد اعتیاد، فقط «مصرف» نیست؛ زنجیری است که از ناآگاهی آغاز می‌شود.

آخر خط، جایی نزدیک‌تر از آنچه فکر می‌کنیم

  بازار مواد دیگر در سایه نیست؛ در کلاس‌ها، پارک‌ها و گروه‌های مجازی نوجوانان شعبه دارد.

اسمش هرچه باشد «شربت بنفش»، «قرص لبخند» یا «گرد انرژی» معنایش یکی است: مرگ. اگر ندانیم، نپرسیم و آموزش ندهیم، نسل آینده را با دستان خودمان تقدیم بازار مرگ کرده‌ایم.

آگاهی، تنها پادزهر است.