یکشنبه، 30 آبان 1400 - 11:45

به مناسبت 20 نوامبر روز جهانی کودک

تاریخچه موسیقی کودک در ایران

موسیقی و بازی از مواردی هستند که در درمان بعضی از اختلالات روحی و روانی کودکان مؤثر است.

 

 موسیقی_کودک در ایران سابقه بسیار طولانی و تاریخی دارد که می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد:

 خیمه شب بازی یا نمایش_عروسکی که دارای سابقه کهن در ایران و تمدن شرق است و عموماً مخاطب بزرگسال داشته‌است.

  قصه گویی و   نمایش موزیکال در صحنه یا در قالب آلبوم و بسیاری  قصه‌ها و  لالایی‌ها که پدران و مادران سینه به سینه آموخته و برای فرزندان خود می‌خواندند.

 ترانه برای کودک که با مشارکت آهنگسازان، ترانه‌سرایان، قصه نویسان و خوانندگان کودک به صورت آلبوم، اجرای صحنه ای، همراه با بازی، سرگرمی، آموزش و … ساخته می‌شود.در سال‌های اخیر آموزش موسیقی به کودکان به شیوه    ارف رواج پیدا کرده‌است.

تولید آثار موسیقی_کودک در ایران

 تولید جدی موسیقی کودک برای ضبط و نشر در ایران با تأسیس کانون پرورش فکری کودکان و_نوجوانان در سال۱۳۴۴ آغاز شد.

 این مرکز با مدیریت توانا وهمکاری بسیاری از آهنگسازان، ترانه سرایان و خوانندگان مطرح آن دوران آثار مهم و ماندگاری را عرضه کرده و جایگاه منحصر به فردی را در این عرصه دارا است. در کنار آن مراکز متعدد فرهنگی و آموزشی هم آثار زیادی منتشر کردند که دارای ارزش و اعتبار ویژه‌ای در سبک موسیقی کودک است.

بعد از انقلاب ایران تولید آثار متنوع برای کودکان رشد چشمگیری پیدا کرد و بسیاری از هنرمندان سینما و تئاتر وارد این عرصه شدند و فیلم‌ها، انیمیشنها و سریال‌های موزیکال متعددی مخصوص کودکان ساخته شد که    شهرموشها  و   کلاهقرمزی  از معروف‌ترین آن‌ها است.

کودکان ایران در کنار آثار ایرانی با آثار موزیکال جهانی هم ارتباط خوبی برقرار کرده و آثار تولید شده در اروپا و آمریکا مانند:   اشکهاولبخندها مخاطبان زیادی در ایران دارد و محبوب بچه‌ها است.

روش   کارل_ارف (۱۹۸۲۱۸۹۵):

   آهنگساز،   مربی و   موسیقیدان آلمانی بود. او «مدرسه موسیقی و ورزش» را تأسیس نمود. وی بر خلاقیت و بداهه پردازی تأکید داشت و هدف اولیه موسیقی را پرورش خلاقیت و کشف توانایی‌های بالقوه کودکان می‌دانست.

 

در متد اُرف عناصری مانند:    بیان،   آواز،  ریتم و  حرکت اساس و مبنای آموزش هستند. این شیوه با تکیه بر عناصر موسیقی، نمایش و حرکت، توانائی‌های ذهنی و جسمی، مهارت‌های شنیداری و رفتاری کودکان، ذوق درک موسیقی و زیبائی‌شناسی آن‌ها را تقویت می‌سازد و از طریق استفاده از سازهای جذاب و ساده استعداد موسیقی کودکان را پرورش می‌دهد.

در سال ۱۳۴۸   سعید_خدیری که دانش آموختة مکتب   ارف در آلمان بود برای اولین بار این شیوه آموزشی را در ایران مطرح نمود.

  موسیقی_کودکان (Children"s music)

سبکی از موسیقی است با سازبندی خاص و ملودی‌های ساده و شیرین که توسط آهنگسازان بزرگسال برای کودکان ساخته می‌شود و مخاطبانی تا سطح نوجوانان را در بر می‌گیرد. هدف اصلی از ساخت موسیقی برای کودکان، تفریحی و آموزشی است که در تعلیم و تربیت کودک برای: رفتار، آگاه‌سازی، یادگیری، مهارت‌ها، بازی‌ها، رقص و آشنایی با فرهنگ بومی نقش مهمی ایفا می‌کند.

  روانشناسی در موسیقی کودک

  موسیقی و   بازی از مواردی هستند که در درمان بعضی از اختلالات روحی و روانی کودکان مؤثر است.

  موسیقیدرمانی در کودکان باعث تغییردر خلق و خو می گردد و زمینه بهبود رفتارهای فردی، اجتماعی، اعتماد به نفس، درمان لکنت زبان و افزایش هوش آنان خواهد شد. امروزه با همکاری پزشکان، روانشناسان کودک و مربیان موسیقی در درمان بیماری‌هایی همچون   اوتیسم،   بیقراری و   بیشفعالی از موسیقی درمانی به عنوان یکی از راه‌های مؤثر برای درمان استفاده می‌شود.

بر این اساس از موسیقی‌هایی که در مهد کودک‌ها آموزش ، اجرا و یا پخش می‌شود برای نشان دادن و تحریک موفقیت، حس کامیابی و پیروزی در کودکان طراحی می‌شود.

در درون ما،

هنوز کودکی پاک،

بخشنده، پر از عشق

و سرشاراز شادی ها زنده است.

کودک درونت را دریاب،

تا همچون کودکی

شادمانی ها را در آغوش بگیری ...

  فواید نواختن  پیانو و  ویولون برای کودکان

تحقیقات نشان می‌دهد: کودکانی که ویولون یا پیانو می‌نوازند، چیزی بیشتر از موسیقی می‌آموزند.

محققان تیم روانپزشکی کودک دانشگاه   ورمونت با بررسی اسکن مغزی مربوط به 232 نفر از افراد 6 تا 18 ساله، دریافتند که آموزش   موسیقی می‌تواند به بچه‌ها کمک کند تا توجه خود را متمرکز کنند، احساسات خود را کنترل کرده و اضطراب خود را کاهش دهند.

پروفسور  جیمزهودزیاک، استاد روانشناسی و سرپرست مرکز کودکان، نوجوانان و خانواده دانشگاه ورمونت و همکاران وی از این پژوهش به عنوان بزرگترین تحقیق انجام شده در خصوص ارتباط میان نواختن موسیقی و رشد و تکامل مغز یاد می‌کند.

همزمان با رشد کودک، ضخامت کورتکس یا لایه بیرونی مغز تغییر می‌کند. در بررسی‌های قبلی، محققان با بررسی اطلاعات به دست آمده از MRI به این نتیجه رسیده‌ بودند که ضخامت یا نازکی کورتکس در ناحیه ویژه‌ای از مغز می‌تواند با میزان استرس و اضطراب فرد، مشکلات تمرکز حواس، رفتارهای خصومت‌آمیز و توانایی کنترل مسائل در کودکان در ارتباط باشد.

محققان قصد داشتند دریابند که آیا یک فعالیت مثبت همچون نواختن موسیقی می‌تواند این شاخص‌ها را در کورتکس مغز تغییر دهد یا خیر.تمرین موسیقی بر روی نواحی محرکه مغز تاثیر دارد، چرا که فعالیتی است که به کنترل و هماهنگی حرکات نیازمند است. این آموزش‌ها حتی بر نواحی از مغز که رفتار را تنظیم می‌کنند نیز تاثیر دارد.

به عنوان مثال، تمرین موسیقی، ضخامت کورتکس مغز را در نواحی مرتبط با عملکردهای اجرایی از جمله حافظه جاری، کنترل توجهات و برنامه‌ریزی برای آینده، تحت تاثیر قرار می‌دهد. آموزش موسیقی همچنین با ضخامت کورتکس مغز در نواحی که نقش مهمی در رفتارهای بازدارنده و کنترل احساسات دارند نیز دارای ارتباطات اساسی است.

این تحقیق در مجله the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry به چاپ رسیده ‌است.

کدخبر: 431

خبرنگار: فریبا کلاهی