شنبه، 30 مرداد 1400 - 16:15

تقدیم به روح کاشف کره ماه در زمین

البرز اگر نبود؛ ایران از دبی هم خشک تر می شد

قلب عاشق و ذهن بیدار پدرکویر شناسی ایران پرویز کردوانزاده،پدر پاسخ های ناخوانده بی آبی در خاک خفت

آب هست ولی کم هست . آب نیست . کم آبی است . سفره های زیرزمینی خالی است … شعار زیاد می دهیم . از عمل چه خبر؟
گاهی از خود می پرسم بهتر نیست این سرزمین متروکه شود تا از شّرما بشر نادان رهایی یابد. در تنهایی،خود را بازیافت کند؟
.......خدا انسان را آفرید و انسان ، توجیه را :
“بودجه نداریم”، “تحریم شدیم” ،”مرگ بر آمریکا”..

...انگار نه انگار که قنات های باستانی و چاه های آرتزین چند صد ساله، هنوز درایران کارمی کند و قرن هاست کویر نشینان، نسلشان را با همین آب ها بارور نموده اند. سال 95 بود که استاد کردوانی در سالن شهدای البرز استانداری با ناامیدی فریادمی زد من تجارب و راه حل های فرار از بدبختی که خودمان به سرمان آورده ایم در کتابهایم نوشته ام اما شما نمی خوانید.
.عقل که نباشد، دغدغه که نباشد؛ برنامه که نباشد؛ پژوهش که فانتزی شود،برکت با پای خودش هم بیاید، ما ظرفی برای پرکردن نداریم …دنیایمان به آخرتمان می آید!

چشمه آمد لب شهر ، شهر تنشه ماند و سفره ها از این خان نعمت بی بهره

هر طرف که سربچرخانی فروچاله و نشست زمین را خواهی دید مانند فیلم های تخیلی دودهه قبل هالیوود. آنقدر  نشستیم و نگریستیم تا گریستیم. دریغ از باغ شهری که طعمه شهرداران و شورای شهر کرج شد. البرز آب خیز و غنی از چشمه و نهر و رود، امروز تشنه است و انگشت چه کنم می گزد حال آنکه پاسخ در لای کتابهایی است که سالهاست نمی خوانیم در چروک دستان و گوشه چشم کردوانی ها.

پرویز کردوانزاده متولد ،۱۳۱۰ در روستای مندولک گرمسار جغرافیدان ایرانی، چهره ماندگار جغرافیا ، نهم اردیبهشت 95 جایگاه افتخاری شهروندی البرز را پذیرفت . از همشهری بودن با مردی که واژه واژه حرف هایش راهی برای شناخت و نجات محیط زیست و منابع طبیعی ایران است بیش از آنکه بشود اندیشه کرد ،خرسندبودم .

هرگز ،دیگر ،افتخار دیدارش ،نصیبم نمی شود ،اما  افتخار همشهری بودنش برایم کفایت می کند تا سالها به لحظه ای بیاندیشم که بر سکوی سالن اجتماعات دانشگاه آزاد کرج حاضر شد و به شیرینی تمام به تشریح موقعیت استان البرز و کوه های بلندش پرداخت و بیش از من البرزی ، به وجد آمده بود وقتی برای جمعی که بی تفاوت با گوشی های همراهشان بازی می کردند ،از اقلیم عجیب و استثنایی گفت که اگر نبود، ایران از دوبی خشک تر می شد.

من به جای آنان که گوش ندادند و نفهمیدند از گفته هایش آموحتم؛لذت و رنج بردم .چه قدر دلم می خواست برخیزم بروم دستانش را ببوسم به پاس تمام رنجی که برای شناساندن جغرافی ایران بر خود هموار نموده است. و افتخار نشاندن نامش در کنار ساکنان این شهر را به من هم داده است «استان البرز از استان های بسیار تاثیر گذار در اقلیم کنونی کشور است چرا که رشته کوه های البرز  از بیابانی شدن کامل ایران جلوگیری کرده است.با توجه به سیستم پرفشاری که کشورمان در آن قرار دارد،ایران باید به یک کشور بیابانی کامل تبدیل شود ولی به دلیل دو دریا در شمال و جنوب و وجود رشته کوه های البرز که مانع از خروج رطوبت از نوار شمالی کشور شده است اقلیم ایران به یکی از منحصر به فردترین اقلیم های جهان تبدیل شده است.....وضعیت آب در ایران بسیار بدتر از آن چیزی است که همه می‌دانند و ایران دیگر آبی ندارد.هر چهار منبع آب در ایران کم شده و امروز ایران را در وضعیت بحران آب قرار داده است. چابهار در دنیا یک استثناست، این منطقه بادهای شرجی و موسمی خوبی دارد و باید از آن برای تامین آب استفاده کرد اما گوش شنوایی نیست.کل چاه های حفر شده ایران در این مدت 50 هزار حلقه بود اما این تعداد بین سال های 1355 تا 1360 به 150 هزار حلقه رسید.اتصال دریای خزر به خلیج فارس، احیای دریاچه جازموریان، شکافتن رشته کوه البرز برای نفوذ رطوبت هوا به مناطق مرکزی کشور، جنگلکاری و طرح تغییر آب و هوا با ایجاد دریاچه های مصنوعی که در سال های گذشته مطرح شده است از جمله طرح های خیالی و غیر قابل اجراست.سدهای کشور رسوب گیر داشته باشد و شست و شوی هیدرولیک شود اما هیچ کدام از این کارها انجام نشده است.. یکی از عوامل نشست زمین نشت آب از شبکه های آبرسانی است به طوری که طبق امار 90 هزار کیلومتر از شبکه های آبرسانی کشور در حال نشست کردن است..نشست زمین باعث کج شدن تعداد زیادی از دکل های برق کشور شده است، همچنین خیلی از راه های کشور نیز نشست کرده است..جنگلکاری دیگر جواب نمی دهد چرا که سطح آبهای زیرزمینی آنقدر پایین است که هر درخت کاشته شده تا آخر عمر باید آبیاری شود و ریشه اش به رطوبت داخل زمین نمی رسد..چمن هم سرطان زاست و هم به گرم شدن زمین منجر می شود، در یکی از شهرهای آمریکا کل چمن های شهر را از بین بردند اما در ایران کسی به این موضوعات توجه نمی کند. کردوانی تصریح کرد: تمامی اقداماتی که برای فضای سبز تهران و کرج انجام می شود اشتباه است و باید در آن تجدید نظر شود..»

از دکتر مهراب رجبی ارجمندم چه بی اندازه سپاسگزارم که بانی این افتخار برای استان بود و درخت هَوَرس،نماد البرز را به نشانی این همشهروندی به آن مرد نازنین هدیه داد.

از جمله پژوهش ها و انتشارات دکتر کردوانی این همشهری جدید، می توان به آثار زیر اشاره کرد:

کردوانی بیشتر به نگارش کتاب پرداخته است، کتاب‌هایی که علاوه بر رشته تحصیلی ایشان، گاه وارد حوزه‌های بسیار دور از رشته ایشان نیز می‌شود. این کتاب‌ها عبارت است از عمران کویر،کویر (نمکزار) بزرگ مرکزی ایران و مناطق همجوار آن)، موضوع‌های بسیار متنوعی از خاکشناسی، (جغرافیای خاکها؛ حفاظت خاک) اکولوژی (اکوسیستم‌های طبیعی)، آب‌شناسی(اکوسیستم‌های آبی؛ آب‌های شور؛ آبهای سطحی و زیرزمینی؛ ژئوهیدرولوژی)، مرتع‌شناسی (مراتع ایران)، و سرانجام خشکی و مسایل آن (مناطق خشک: ویژگیهای اقلیمی، علل خشکی، مسائل آب و غیره (!)؛ خشکسالی و راه‌های مقابله با آن در ایران .

از جمله فعالیت های استاد کردوانی می توان از تلاش مجدانه اش در اثبات اینکه بیابان لوت ،شهداد ایران، گرم‌ترین نقطه کره زمین استنام برد. . دکتر ستونی رئیس وقت  مؤسسه جغرافیای دانشگاه تهران آن سالها می‌گوید: «البته استراتیل زاور که یکی از جغرافیدانان مشهور بود قبل از ما در مورد لوت تحقیقاتی انجام داده بود ولی اینجا را به عنوان گرمترین نقطه زمین معرفی نکرده بود و آنچه که وی گزارش کرده بود با آنچه که ما ثابت کردیم از نظر گرمای این منطقه تفاوت فاحشی داشت. تا آن زمان تصور می‌شد گرمترین نقطه زمین دره مرگ آمریکا یا رب‌الخالی عربستان است که بعد معلوم شد [ما فهمیدیم] کویر لوت شهداد است. در بعضی از نواحی آن که ما پژوهش کردیم حتی آثار حیات هم وجود نداشت. حتی یک باکتری هم وجود نداشت که البته این را ثابت کردیم؛ بنابراین می‌توان گفت کویر لوت شهداد، کره ماه زمین است.»

کدخبر: 234

نویسنده: فریبا کلاهی

تعداد بازدید: 27980