وقتی که حقی مورد تضییع یا انکار قرار میگیرد و شخص قصد اقامه دعوا دارد، بهتر است از تامین خواسته استفاده نمایید زیرا پروسه تقدیم دادخواست تا صدور حکم و پس از آن نیزشروع مرحله اجرای حکم زمان بر است چون این زمان در شهر‌های بزرگ مثل تهران گاهی از چند ماه تا چند سال ادامه می‌یابد و با این شرایط ممکن است خوانده (طرف دعوا/ بدهکار) برای فراراز پرداخت بدهی خود اقدام به انتقال اموال یا مخفی کردن آنها کند. برای اینکه خواهان یا صاحب حق در استیفای حقوق خود به مشکل بر نخورد، قانون‌گذار نهادی به اسم تامین خواسته را پیش بینی کرده است. با استفاده از این راهکار قانونی، خواهان می‌تواند قبل از طرح دعوا و یا حتی حین دعوای خود مال معینی را که مورد خواسته است و اکنون در دست خوانده می‌باشد توقیف نماید، تا زمانی که حکم به نفع شخص خواهان صادر شد از بابت اجرای آن مشکلی نداشته باشد. پس به عبارتیفاصله‌ی زمانی بین تحویل دادخواست و شروع دعوای خواهان علیه خوانده‌ی، تا صدور حکم توسط دادگاه ممکن است طولانی باشد که باعث می‌شود خوانده با استفاده از این فرصت بتواند اموال و وجوه خود را منتقل کند به شخص دیگری و از اجرای مؤثر حکم به نفع خواهان جلوگیری نماید و ممکن است فاصله‌ی زمانی موجباتِ نقصان یا عیب را در موضوع دعوا (مالی که دعوا بر سر آن واقع شده) فراهم کند. قانونگذار برای جلوگیری از چنین مواردی نهادِ قانونی «تامین خواسته» را پیش‌بینی کرده است

چه نوع خواسته‌هایی را می‌توان تامین نمود؟
بر اساس ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا درجریان دادرسی تا وقتی‌که حکم قطعی صادر‌نشده است درموارد زیر از دادگاه درخواست تأمین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است:

١. اگر مستند خواسته سند رسمی است. مثلا برای مطالبه مهریه، مستند خواسته قباله ازدواج است که یک سند رسمی می‌باشد. یا اگر اجاره نامه‌ای در دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد که در این صورت یک سند رسمی محسوب می‌شود، برای مطالبه اجاره ب‌ها می‌توان نسبت به تامین خواسته اقدام نمود.

٢. خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد. خواهان باید این مورد را ثابت نماید تا بتواند از مزایای تامین استفاده کند. مثلا خواسته یک مجسمه قدیمی ایست که خواهان در جای نامناسبی نگه داری میکند و امکان اسیب دیدن آن بسیار بالااست. با اثبات این مورد خواسته تامین می‌شود.

٣. اوراق تجاری واخواست شده. مثل انواع برات و سفته که طبق مقررات و در مهلت نسبت به واخواست آن اقدامات لازم از طرف دارنده صورت گرفته باشد.

۴. در صورتی که خواهان، خساراتی که ممکن است از بابت تامین به خوانده وارد شود را به صندوق دادگستری واریز نماید، دادگاه قرار تامین خواسته را صادر میکند.

باید گفت طبق قانون درخواست تامین را هم میتوان قبل از طرح دعوای اصلی طرح کرد، هم همزمان با تقدیم دادخواست و هم در جریان دادرسی. در این خصوص محدودیتی به لحاظ قانونی وجود ندارد. در واقع قانون گذار از خواهان در موردی که بیم تضییع حقوق می‌رود به طور کامل حمایت کرده است.

باید توجه داشته باشید که اگر درخواست تامین قبل از اقامه دعوای اصلی باشد، صرفا ده روز زمان برای اقامه دعوای اصلی وجود دارد. در غیر این صورت به درخواست خوانده قرار لغو تامین صادر می‌شود. مثلا خانمی برای مطالبه مهریه خود ، درخواست تامین ملک متعلق به همسر خود را می‌نماید. اگر دعوای اصلی مطالبه مهریه ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار تامین اقامه نشود، به درخواست زوج، از آن ملک رفع تامین می‌شود.

بهارداریان
مدرس دانشگاه
کارشناس ارشد حقوق خصوصی
مدیر دپارتمان حقوقی جی۵