آیین باور - بی گمان کلاک یکی از کهن ترین مناطق تمدنی استان البرز است . هیچ روستا و منطقه ای کهن تر از کلاک در این خطه وجود ندارد . در میان سیصد روستایی که شاکله استان البرز را از شمال تا جنوب و از شرق به غرب، از پَرگه و اوجان و طالقان، تا خاک سفید و ایپک اشتهارد و وارنگ رود در آسارا یا گلستانک گرمدره و فردیس و تَنکمان رامجین و بَرِغان و هیو، یا وَلیان وکَلوان و خُسبان و گوران و مِهران پِراچان و دیگر روستاهای استان، بی شک کَلاک کهن ترین روستا و محل زندگی کرجی‌ها و البرزی‌ها بوده است .

کلاک محله ای در ابتدای ورودی شهرکرج ، روستایی که تا چند دهه قبل باغی دلربا بود وگلستانی روح افزا و بیشتر باغ کلاک نامیده می شد.  درباره کلاک از دکتر مهراب رجبی، رئیس بنیاد البرز شناسی پرسو جو کردم و کتاب البرزشناسی را خواندم. او جمله ای گفت که حسابی دلم را به درد آورد: "باغ کلاک سرزمینی است که خود را قربانی ایران زمین کرد و اجازه داد از سینه مجروحش چهار خط اتصال (جاده ، بزرگراه، مترو، خط آهن) عبور کند. "چهار راهی شدکه علاوه بر شرق و غرب ، شمال و جنوب کشور را هم به هم وصل می کند. 

جاده قدیم کرج، شاهراه تهران کرج یا همان اتوبان کرج، راه آهن سراسری ایران، خط مترو و اخیرا بزرگراه همت، آخرین تیر خلاص را هم برپیکر نحیف کلاک نشاند.  چهار کانال انتقال آب سد و رودخانه کرج و سد طالقان هم زیر املاک کلاک حفر شده است و همه اینها اصالت و هویت‌کهن کلاک را در غباری از بی تفاوتی و بی مسولیتی ناپدید کرد.

اما واژه کَلاک یعنی چی ؟

 این واژه در چهار نقطه دیگر سرزمین زیبایمان به کار رفته است . استاد یوسف نیا در (کتاب آنسوی نام واژگان) آورده است: کلاک به معنای کله، کلا، کوت، کلات، کلار، قلا و قلعه است .

گورستانی قدیمی در کلاک وجود دارد که به گورستان مادی وگبری مشهور است.کارشناسان میراث، آن را متعلق به عصر آهن3 دانسته اند که کهن ترین منطقه فرهنگ و تمدن این استان است .10 روستای مرکزی کرج، که هسته اصلی و اولیه شهر را تشکیل داده اند، با یکدیگر ارتباط نزدیک و آمیختگی فرهنگی داشته اند. حصار،سرجوب، سرحدآباد، ده‌کرج، بیلقان، جواد آباد، سیاکلان و آتشگاه، روستاهایی هستند که در بررسی های میدانی ارتباط فرهنگی و اجتماعی آنها با کلاک به نوعی اثبات شده است . 

مردم کلاک در گذشته به دامداری وکشاورزی مشغول بودند. اکثر باغها و مزارع در جنوب و دشت کرج و درحاشیه رودخانه قرار داشتند. سالخوردگان کلاکی نقل می کنند"در کوهی معروف به " سرداووک" سنگهایی وجود داشت که بر روی آنها نوشته هایی به خط میخی و یا تصویر دیگچه ای حک شده بود که در حال حاضر این اشیا وجود ندارند.

زمان زمامداری شاه عباس صفوی شخصی به نام عبدالله خان و دامادش محمد حسین قرقانی که در در منطقه هرات در افغانستان، که در آن زمان تحت سلطه ایران بود قیام کردند. شاه عباس بعد از سرکوبی قیام، این دو نفر را به منطقه کلاک تبعید کرد . چند سالی در کلاک زندگی و حکومت کردند .قلعه عبدالله خان گرمدره را ساختند که بقایای آن باقیست. هم اکنون افرادی با نام خانوادگی عبدالله خانی در کلاک زندگی می‌کنند . یکی از چیزهای بسیار غافلگیر کننده ای که استاد رجبی در کتاب البرزنامه، به آن اشاره کرده پایان نامه هنرمند فقید منوچهر نوذری، دانشجوی روزنامه نگاری است با عنوان :"جامعه شناسی ده سرحد آباد" – استاد راهنما غلامحسین صدیقی که در سال 1349 نوشته شده است. 

کلاک بخش های متعددی دارد با عناوینی چون : (باغ کلاک – کلاک نو_ کلاک بالا)و محلاتی با عناوین سرتیره – بال مله – دوس قلک – شاغلک(شغالک)_ سرداووک – خیارجارک – توت درختک_ ویددرختک_لشووک – میان در_ پیلان در_سراسلک_ آسیو سر_ چهل دختران و چهل پسران_ و مردمانی عمدتا فرهنگی و خوش اخلاق و سازگار . اما خب دست بر قضا با حضور مدرنیته این محلات قدیمی و مردمانش تغییر مکان و عنوان داده با مهاجرت بی رویه شهرک های جدیدی را در کنار خود پذیرفته اند که "شهرک جهان نما_ شهرک خاتم_ شهرک دکتر حسابی و شهرک طالقانی" از آن جمله اند.

زبان کلاکی ها شیرین است

به باد بادک علم بادک می گویند یا غرابک . به لقمه پیچیده شده از نان و پنیرو سایر خوراکی ها دودورک می گویند

ظرفی که توت دستچین می ریزند: قرووک _کپولک 

جیرجیرک:توت برسانک، زیرا زمان بلوغش با رسیدن توتها یکی است .

کفش‌دوزک _ مامان‌گلک (در البرز این حشره زیبا نام‌های متنوعی دارد از جمله دُروانی ها به آن مامان‌گلی ،پایین طالقانی‌ها زن برک یا زنبورک می گویند و در  ولیان خورماما، دیزان مالی‌مسو ،در اشتهارد امامزاده جووَرک،درحسنجون اخلی‌ممک ،درآجین دوجین کوشَک یا کفشک وگراب و گَته ده پیرماما نامیده می شود).

دکتر رجبی می‌گوید اولین خاطرات نوجوانی من از کلاک برمی‌گردد به دهه چهل و عزاداری جضرت رقیه که مرحوم حاج محمد احمدیان تدارک دیده بود و همکار وهم طراز ذبیحی بود. شعاع اثر این هیات تا شمران و تهران هم پیچیده بود و مراسم عزاداری و نوحه خوانی کلاکی ها در آن دوران مستقیم از رادیو بعدها تلویزیون سراسری پخش می شد :

"گوی و به من اکبر من در کجاست، ای عقاب، ای عقاب 

اکبر مه پیکر من درکجاست، ای عقاب، ای عقاب 

غم زده لیلا به دوچشم پرآب 

دیده چنان حالت زارت عقاب ......"

وقتی این نوحه پخش می شد کوچک و بزرگ و گاه زنان با نظم و ترتیب سینه زنی و نوحه را واگویه می‌کردند. تکیه اعظم کلاک با نام حبیب ابن مظاهر در بالاترین نقطه کلاک و قدمتی بیش از صد سال هنوز دایر است . قدمت این مکان که در جنوب منطقه کهن موسوم به (قل_ قلعه اسفندیار )درشمال وی درختک و در نزدیکی منطقه باستانی چال‌کیان واقع شده، به چند هزار سال برمی گردد. گویا اینجا قبلا آتشگاه بوده و تبدیل به مکان مذهبی و حسینیه شده است .

در کلاک علاوه بر قلا – به معنای قله کوه – سه مکان دیگر با عنوان قلعه وجود دارد که بیانگر قدمت سکونت و تمدن در این منطقه است (قلعه عبدالله خانی – قلعه سالار – قلعه اربابی )

کلاکی ها در عالم هنر هم دست پری داشتند ." سدیف "هنرمند نی نواز مشهوری بوده است که استاد زرندی در مجموعه به یاد ماندنی و اثر گذار خود با عنوان "آبجی زهرا" که با گویش مادی سروده شده، از سدیف و سازش به ظرافت یاد می کند: 

آبجی جان یادته لپ سدیف باد می‌گردی  

دلامان با صدای ساز دهل شاد می‌گردی؟!

شاعران کهن و نو سرا از جمله مرحوم ابوالحسنی مشهور به فقیر نیز اهل کلاک بوده اند. 

به قول ذبیح الله بیلقانی : 

از قول من بگو تو به هرچی کلاکی 

باشند "سرخ دیم" مثال انار تو 

جهت آشنایی با حدود این منطقه باید از ناحیه شمال به دشت کوه چادرکیان و روستای کندر از جنوب به رودخانه سرحدآباد از غرب به منطقه حصار از شرق به شهر گرمدرده را تصور کنید.اگر علاقمند هستید گوشه های استان البرز را با دقت بگردید و شهر کرج و محلات آن را به خوبی بشناسید،پیشنهاد همیشگی ام را تکرار می کنم: 

به محلاتی بروید که تا کنوننرفته اید. محله گردی داخل شهر، گردشگری داخلی، تجارب و دانسته های زیادی برایتان خواهد داشت که از رستوران گردی و قدم زدن بی هدف در مراکز خرید مفید تر است.

در کلاک به دنبال چه باشیم؟

قلاع (قلعه و برج دختر) چادرکیان، محل خزانه و زندگی شاه زاده های کیانی دوران باستان که آثار آن در کلاک بالاست و گپ زدن با قدیمی های محل راهنمای خوبی برایتان می شود. 

قلعه اربابی، معروف به خرمن مالی، قلعه ودژی قدیمی است،درابتدای ده کلاک بالا روبروی گورستان

گرمابه تاریخی وی‌درخت یاحمام خزینه ای با قدمت 400 سال کلاک بالا

گورستان عصرآهن ،کلاک قیرستان با قدمت 850 سال،کلاک بالا

تپه وآثار باستانی چهل دختران درغرب کلاک که کانون زیارتی زرتشیان بوده است.

درخت نارون کهن سال درکنار آب چشمه هایی که در زیر درخت از دل کوه می جوشد.

یخچال طبیعی_که درکلاک پایین که تنها دیوار بلندش باقی مانده است.

فریبا کلاهی