آیین باور- سعدی ميراث دار مفاهيم، زبان، جهان بينی و به بيان فصيح تر درك شـناختی جهـان هستی پيشينيان است و همچنين بر شاعران و اديبـان پـس از خـود تاثيری عميـق و شگرف نهاده است.

 در آثار سعدی حضور فرهنگ گذشته و اسـتمرار سـنت، بـه دليـل گستردگی كار او، از شاعران كلاسيك ديگر فارسی به مراتب بيشـتر اسـت . موارد تاثیر شعر و ادب فارسی بر آثار سعدی و بهره گيری او از قرآن و حديث و شعر و فرهنگ عـرب از هزار مورد می گذرد .در شعر چنين شاعری ، سخنگوی اصـلی، ذهنيـت شخصـی خـاص يـا فلسفه ای خاص نيست، بلكه مجموعه يك فرهنگ است كه با همه صداهای گوناگون آن به سخن درمی آيد و آنچه به اين مجموعه وحدت می بخشد و آن را خـاص سـعدی مـی کند، هنر كلامی او يعنی رفتار او با كلام و زبان است و چگـونگی شـكل بخشـی دوباره او بـدين مصالح و ميراث.شناسنامه سعدی همین شناسنامه هنری است. » ( 45 1392:موحد.)

 یادمان باشد، نوشتن کتاب در آن زمان، امر راحتی نبود. وضعیت داخلی ایران در زمان سعدی را به یاد آورید حمله مغول به کشور درست در دوران زندگی سعدی اتفاق افتاد. او جنگ‌های بسیار وحشتناکی را دید.

همان زمانی که آثار و ادبیات فارسی تا حد زیادی نابود شدند. به همین دلیل است که ما هنوز نمی‌دانیم آیا به تمامی آثار سعدی دسترسی داریم یا خیر. در زمان زندگی سعدی بسیاری از عالمان و بزرگان علم و ادب توسط دشمنان کشته شدند.

با این حال، وضعیت داخلی شهری که سعدی در آن زندگی می‌کرد، بسیار مناسب بود. حاکمان شهر شیراز توجه بسیار زیادی به علم و ادب داشتند. حاکمان تمام تلاش خود را کردند تا از ورود مغولان به این شهر جلوگیری شود. در آن شرایط سعدی به علت تسلط بر زبان و ادبیات فارسی و دانشی که داشت، در فاصله زمانی یک سال نگارش گلستان و بوستان را تمام کرد. چندین قصیده، غزل و قطعه سرود و بین سال‌های ۶۹۰ تا ۶۹۴ قمری چشم از جهان فروبست.

سعدی بین سال های ۶۰۰ تا ۶۵۰ قمری در شیراز به دنیا آمده بود. برخی از محققان معتقد هستند که سعدی در سال ۵۸۵ قمری متولد شده است. از ابتدای زندگی مشغول به تحصیل علم و ادب بود. به مدرسه نظامیه می‌رفت و دوران جوانی خود را در این مدرسه گذراند.آن زمان، مدرسه نظامیه به عنوان بهترین و مهمترین مرکز علم و دانش شناخته شده بود. علوم مختلفی در این مدرسه به دانش آموزان، آموخته می‌شد. سعدی به علوم مختلفی علاقه داشت؛ به همین دلیل در مدرسه نظامیه به تحصیل ادب، تفسیر، حکمت، کلام و فقه پرداخت.

او بعد از اتمام دوران تحصیل خود به شهرهای دیگر سفر کرد. از جمله شهرهای مهمی که سعدی در طول زندگی خود به آنجا سفر کرده است، مراکش، شام، حبشه و حجاز بود. بعد از گذشت چند سال، سعدی تصمیم گرفت مجدداً به شهر خود شیراز بازگردد. بعد از آن، دیگر سعدی از شیراز خارج نشد و تا پایان عمر خود در شیراز ماند.

سعدی آثار مختلفی را مکتوب کرد، ولی اطلاعات دقیقی راجع به بسیاری از آنها در دست نیست. در طول تاریخ و در جامعه زبانی پارسی گوی می توان گفت دامنه نفوذ سعدی تنها محـدود بـه طبقـه نخبگان نبوده و نيست زیرا « حق اين است كه نمی توان گفت سعدی هفت صد سال پيش به زبان امروزی ما سخن گفته است، بلكه حق این است: ما پس از هفتصد سال بـه زبـاني كـه از سـعدي آموختـه ايـم سـخن مي گوييم » ( چهارده: 1367 فروغي.) از همين روی مطالعه عشق نزد سـعدی مـی توانـد ميـراث فرهنگـی و شناختی جامعه ایرانی را از مقوله عشق بازنماید.

دوست دارم که بپوشی رخ همچون قمرت

تا چو خورشید نبینند به هر بام و درت
گر در آیینه ببینی برود دل ز برت
کآب شیرین چو بخندی برود از شکرت
تا نباید که بشوراند خواب سحرت

جرم بیگانه نباشد که تو خود صورت خویش

جای خنده‌ست سخن گفتن شیرین پیشت

راه آه سحر از شوق نمی‌یارم داد